Een winning culture creëren

Elke organisatie heeft een cultuur, maar niet elke cultuur werkt. De cultuur bepaalt hoe mensen zich gedragen, samenwerken en beslissingen nemen. Het beïnvloedt of mensen zich veilig voelen, of fouten bespreekbaar zijn, en of er ruimte is voor rust, herstel en groei. Daarom is cultuur cruciaal voor het slagen van elke vorm van vitaliteitsbeleid.

‍

Maar wat ís cultuur precies? En hoe bouw je aan een cultuur die niet alleen 'werkt', maar ook inspireert?

‍

Wat is cultuur eigenlijk?

Cultuur is niet wat in je beleid staat, het is wat mensen daadwerkelijk doen. Het is de optelsom van gedrag, overtuigingen, waarden, rituelen, structuren en voorbeelden. Cultuur leeft in hoe mensen praten in de wandelgangen, hoe er wordt vergaderd, hoe leiders zich gedragen, hoe fouten worden besproken en hoe successen worden gevierd.

‍

Cultuur gaat dieper dan regels of processen. Het is datgene wat mensen voelen als ze inloggen, samenwerken of reflecteren op hun werkdag. Het vormt het onzichtbare fundament onder elke beslissing. Juist daarom heeft cultuur zoveel invloed, óók op vitaliteit.

‍

“Hoe krachtiger de cultuur, hoe minder regels en processen nodig zijn. Met een sterke cultuur kun je erop vertrouwen dat iedereen de juiste keuzes maakt.”

– Brian Chesky (Airbnb)

‍

Waarom cultuur het verschil maakt

Onderzoek laat zien dat organisaties met een sterke, positieve cultuur:

• Meer betrokkenheid, energie en motivatie genereren
• Lager verzuim en verloop hebben
• Sneller kunnen innoveren
• Betere prestaties neerzetten

‍

Cultuur is daarmee geen 'zachte' kant van de organisatie, het is juist een stille kracht die alles beïnvloedt. Een goed georganiseerde onboarding verhoogt retentie met 69%. Medewerkers die zich veilig voelen om fouten te maken zijn creatiever. En bedrijven met een sterke cultuur presteren tot drie keer beter op groei en winstgevendheid dan organisaties zonder duidelijke waardenstructuur.

‍

Bovendien zorgt een sterke cultuur voor een duidelijke identiteit. In een tijd waarin strategieën snel worden gekopieerd, is cultuur misschien wel het enige duurzame concurrentievoordeel dat je niet kunt namaken.

‍

De zeven pijlers van een winnende cultuur

Op basis van onderzoek, praktijkervaring en bewezen modellen onderscheiden we zeven pijlers die samen een sterke cultuur vormen:

1. Leiderschap
   Gedrag is besmettelijk. Mensen doen niet wat je zegt, maar wat je doet. Leiders die rust, eigenaarschap, herstel en veerkracht uitstralen, zijn de sleutel tot gedragsverandering in teams.
2. Employee journey
   De cultuur begint bij de eerste dag – en eindigt bij het afscheid. Hoe onboarding, groei en offboarding worden vormgegeven, bepaalt in hoge mate hoe mensen zich verbinden met waarden en gedrag.
3. Performance management
   Wat wordt beloond en besproken? Alleen resultaat of ook gedrag, samenwerking en ontwikkeling? Een cultuur die waarde hecht aan welzijn én resultaat geeft mensen ruimte om duurzaam te presteren.
4. Informele interacties
   Koffiemomenten, wandelingen, humor en lunchgesprekken zijn net zo vormend voor cultuur als formele processen. Deze informele ruimte is essentieel voor vertrouwen, psychologische veiligheid en verbinding.
5. Structuur en besluitvorming
   Geven we mensen autonomie of worden ze gecontroleerd? Hoe worden beslissingen genomen, gedeeld en besproken? Cultuur wordt voelbaar in de ruimte (of het gebrek daaraan) die mensen ervaren.
6. Rituelen en symbolen
   Kleine gewoontes kunnen grote impact hebben. Denk aan het vieren van fouten zoals bij Etsy's 'foutentrui', vaste check-in momenten in teams, of reflectievragen in de weekstart. Symbolen maken waarden tastbaar.
7. Visie en waarden
   Sterke culturen weten niet alleen wat ze willen bereiken, maar ook wat ze níet doen. Waarden zijn pas relevant als je bereid bent er iets voor te laten. Ze sturen keuzes, gedrag en richting.

‍

De cultuurtrap: van uitvoering naar inspiratie

Niet elke organisatie is al klaar voor een winnende cultuur. Daarom spreken we van een cultuurtrap, met zes niveaus:

1. Ad-hoc – cultuur is onzichtbaar, gedrag is versnipperd
2. Operationeel – regels en procedures domineren
3. Reactief – pas bij incidenten wordt gereageerd op gedrag
4. Bewust – er is reflectie op waarden en gewenst gedrag
5. Verankerd – cultuur wordt geleefd, besproken en gestuurd
6. Winnend – teams presteren met energie, vertrouwen en eigenaarschap

De vraag is niet of je een cultuur hébt, maar waar je nu staat – en wat er nodig is om te groeien.

‍

Van reflectie naar ritme

Het bouwen van een gezonde cultuur begint bij bewustzijn, maar slaagt pas als er ritme in komt. Dat betekent:

• Regelmatig reflecteren op gedrag en communicatie
• Leiders die feedback vragen én geven
• Vaste momenten waarop waarden tot leven komen
• Ruimte om te experimenteren, fouten te maken en te leren

‍

De organisaties die echt cultuur verankeren, doen dat niet met één sessie of een eenmalig traject. Ze kiezen voor doorlopende aandacht, structuur én vrijheid. Zo ontstaat de beweging van binnenuit.

‍

Tot slot: cultuur is de context voor vitaliteit

Een vitale organisatie bouwt op een cultuur waarin mensen zichzelf durven zijn, zich verbonden voelen met een hoger doel én de ruimte krijgen om duurzaam te presteren. Zo’n cultuur biedt richting, veiligheid en energie. En het maakt dat vitaliteit geen campagne is, maar een gewoonte.

Elke stap in cultuurontwikkeling – hoe klein ook – draagt bij aan betere prestaties, sterkere samenwerking en meer werkplezier.

‍

Reflecteer eens: hoe ziet de cultuur in jouw organisatie eruit? En helpt die cultuur jullie doelen of staat ze ze in de weg?

‍