De kracht van het Lencioni-model: samenwerken vanuit vertrouwen

Een sterk team ontstaat niet vanzelf. Achter elk goed functionerend team zit een fundament van vertrouwen, openheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Toch worstelen veel organisaties met dezelfde uitdagingen: er wordt te weinig uitgesproken, spanning wordt vermeden, en afspraken blijven vrijblijvend. Het gevolg? Onbenut potentieel, frustratie en afnemende energie.

‍

Het Lencioni-model, ontwikkeld door Patrick Lencioni, biedt een helder en praktisch kader om die patronen te doorbreken. Het laat zien wat teams nodig hebben om écht samen te werken.

‍

Wat is het Lencioni-model?

Patrick Lencioni introduceerde zijn model in het boek The Five Dysfunctions of a Team. Hij beschreef vijf veelvoorkomende belemmeringen die samenwerking ondermijnen: gebrek aan vertrouwen, angst voor conflict, gebrek aan betrokkenheid, het vermijden van verantwoordelijkheid en te weinig focus op resultaten.

‍

Het model draait deze ‘dysfuncties’ om en laat zien hoe teams kunnen groeien door te bouwen aan vijf opeenvolgende lagen:

‍

1. Vertrouwen
2. Constructieve conflicten
3. Betrokkenheid
4. Verantwoordelijkheid
5. Resultaten

‍

Samen vormen ze de Piramide van Lencioni:een groeipad van individueel bewustzijn naar collectieve kracht.

‍

Vertrouwen: het fundament van elk team

Alles begint met vertrouwen. En dan niet het soort vertrouwen dat ontstaat uit beleefdheid of voorspelbaar gedrag, maar het kwetsbare vertrouwen dat ruimte geeft aan eerlijkheid, onzekerheid en leren.

‍

In teams waar vertrouwen ontbreekt, houden mensen informatie achter, delen ze geen twijfels en vermijden ze risico’s. Maar als vertrouwen wél aanwezig is, durven teamleden fouten te benoemen, hulp te vragen en te laten zien wat ze niet weten. Bij EnergyPlatform zien we vertrouwen als de basis van psychologische veiligheid. Het is de voorwaarde om in gesprek te gaan, om te leren en om samen te groeien.

‍

Lees ook: Zonder psychologische veiligheid geen vitale, veerkrachtige organisatie

‍

Constructieve conflicten: van spanning naar groei

Veel teams vermijden conflicten. Niet omdat ze het oneens zijn, maar omdat ze bang zijn om spanning te veroorzaken. Toch is juist constructieve frictie cruciaal voor vernieuwing.

Lencioni benadrukt dat gezonde teams open discussies voeren over ideeën, beslissingen en prioriteiten. Het gaat niet om winnen, maar om het vinden van de beste oplossing. Wanneer vertrouwen aanwezig is, kan een meningsverschil leiden tot helderheid, begrip en betere keuzes.

‍

Een team dat conflicten uit de weg gaat, loopt het risico op onuitgesproken frustratie en oppervlakkige besluitvorming. Teams die verschillen durven onderzoeken, groeien in volwassenheid én resultaat.

‍

Betrokkenheid: duidelijkheid en eigenaarschap

Zonder vertrouwen en open gesprek ontstaat er geen echte betrokkenheid. Teamleden zeggen “ja”, maar voelen zich niet verbonden met besluiten.

‍

Lencioni definieert betrokkenheid als mentale helderheid en emotionele toewijding. Iedereen weet wat er is afgesproken, begrijpt waarom en voelt zich eigenaar van het resultaat, ook als het besluit niet ieders voorkeur had. Betrokkenheid vraagt om transparantie in besluitvorming en duidelijke richting vanuit leiderschap. Pas wanneer mensen weten waar ze voor staan, kunnen ze zich echt verbinden met het gezamenlijke doel.

‍

Verantwoordelijkheid: elkaar durven aanspreken

In teams met vertrouwen en betrokkenheid ontstaat ruimte voor verantwoordelijkheid. Teamleden spreken niet alleen zichzelf aan, maar ook elkaar. Niet om te controleren, maar om het team beter te maken.

‍

Lencioni beschrijft verantwoordelijkheid als een vorm van onderlinge volwassenheid. Teams die verantwoordelijkheid nemen, benoemen gedrag dat niet helpt, geven elkaar feedback en vieren gezamenlijk succes. Leiders spelen hierin een belangrijke rol: niet door alles zelf op te lossen, maar door de norm te stellen dat aanspreken normaal is.

‍

Resultaten: gezamenlijk succes boven eigen belang

De bovenste laag van de piramide draait om resultaten. Wanneer de onderliggende lagen stevig zijn, ontstaat focus: het gezamenlijke doel staat boven persoonlijke agenda’s. Teams die deze fase bereiken, meten succes niet alleen aan cijfers, maar ook aan samenwerking, innovatie en duurzame groei. Ze denken niet in “ik” en “zij”, maar in “wij”.

‍

Resultaatgedreven teams zijn niet perfect, maar ze blijven leren, evalueren en verbeteren.

‍

Team verbeteren met de piramide van Lencioni

De kracht van het Lencioni-model zit in het gesprek dat het op gang brengt. Het helpt teams om eerlijk te kijken naar hoe ze samenwerken en waar nog groei mogelijk is. Vaak gaat het niet om grote problemen, maar om kleine patronen die effect hebben op vertrouwen, besluitvorming of betrokkenheid.

‍

Een goed begin is om met elkaar een paar simpele, maar veelzeggende vragen te bespreken:

• Worden meningen en ideeën open gedeeld?
• Worden besluiten duidelijk genomen, of blijven ze hangen in overleg?
• Durven teamleden elkaar aan te spreken, ook als iets schuurt?
• En staat het teambelang écht boven het eigen belang?

‍

De antwoorden geven inzicht in waar het team vandaag staat en wat nodig is om sterker te worden. Teams die dit regelmatig doen, groeien niet alleen in samenwerking, maar ook in openheid, vertrouwen en resultaatgerichtheid.

‍

In de onderstaande video (Engels) vertelt Patrick Lencioni nog eens in het kort hoe zijn model teams helpt om dat gesprek te voeren, en hoe kleine stappen grote impact kunnen hebben.

‍

‍

Hoe wij met het Lencioni-model werken

Bij EnergyPlatform werken we dagelijks met organisaties die hun teams willen versterken. Het Lencioni-model vormt daarbij vaak de basis binnen ons Team Ontwikkelprogramma.

‍

In dit programma helpen we teams om de vertaalslag te maken van inzicht naar gedrag. We brengen eerst in kaart hoe het team op dit moment samenwerkt, waar het soepel loopt en waar wrijving of terughoudendheid ontstaat. Daarna begeleiden we teams en leidinggevenden stap voor stap in het versterken van vertrouwen, open communicatie en gezamenlijke verantwoordelijkheid.

‍

We werken praktisch en interactief: met sessies waarin teams leren het gesprek te voeren dat er écht toe doet. Over samenwerking, verwachtingen, en over wat elkaar soms in de weg zit. Door middel van reflectie, concrete opdrachten en leiderschapsontwikkeling ontstaat meer onderling begrip, duidelijkheid en energie in het team.

‍

Wat dit programma bijzonder maakt, is de schaal en snelheid waarmee teams stappen kunnen zetten. Waar traditionele teamtrainingen vaak maanden of zelfs jaren duren om alle teams te bereiken, kunnen wij met ons Team Ontwikkelprogramma door middel van Blended Learning in slechts drie weken de hele organisatie meenemen in deze ontwikkeling.

‍

‍

Door middel van masterclasses, interactieve sessies en digitale modules werken teams en leidinggevenden tegelijkertijd aan dezelfde thema’s. Iedereen krijgt dezelfde inhoudelijke kennis, inzichten en handvatten, terwijl teammanagers het proces binnen hun eigen team begeleiden en de voortgang bewaken.

‍

Het resultaat is organisatiebrede impact. Teams samen groeien in vertrouwen, samenwerking en resultaatgerichtheid. Een traject met meetbare vooruitgang, zichtbare energie en een blijvende impact op de cultuur van de organisatie.

‍

Lees meer over het Team Ontwikkeling programma

‍

Lencioni in de praktijk: van inzicht naar impact

De kracht van het model zit in de eenvoud én de diepte. Het maakt direct zichtbaar waar het schuurt en wat een team nodig heeft om verder te groeien.

‍

Teams die bewust aan deze lagen werken, ervaren merkbare resultaten:

• Meer openheid en onderling vertrouwen;
• Snellere besluitvorming en minder misverstanden;
• Grotere betrokkenheid bij doelen;
• Meer eigenaarschap en samenwerking;
• En uiteindelijk: betere prestaties én meer werkplezier.

‍

Het Lencioni-model helpt organisaties om niet alleen beter samen te werken, maar ook om een gezond en veilig werkklimaat te creëren waarin mensen met energie bijdragen aan het geheel.

‍

De grootste winst zit niet in het model zelf, maar in de mindset die het creëert: een cultuur van openheid, verantwoordelijkheid en wederzijds vertrouwen. Of het nu gaat om een managementteam, een operationeel team of een afdeling die net gevormd is, de principes van Lencioni zijn universeel toepasbaar. Ze maken samenwerking menselijker, effectiever en duurzamer.

‍

Conclusie

De Piramide van Lencioni biedt meer dan een theoretisch kader; het is een praktisch groeipad voor organisaties die willen investeren in gezonde samenwerking. Door stap voor stap te bouwen aan vertrouwen, dialoog, betrokkenheid en verantwoordelijkheid, ontstaat een cultuur die niet alleen resultaten oplevert, maar ook mensen laat floreren.

‍

Een sterk team herken je niet aan hoe goed het presteert op zijn beste dag, maar aan hoe het met elkaar omgaat op zijn moeilijkste. En juist daar maakt het Lencioni-model het verschil.

‍